Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 145.393 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Приказ на Кориолисовата сила
Приказ на Кориолисовата сила

Кориолисова сила — закривиување на предметите во движење кога тие се разгледуваат во вртежен појдовен систем. Во појдовен систем со вртење во насока на стрелките, закривеноста е на лево од движењето на предметот, додека пак вртењето во насоката спротивна на насока на часовникот, закривеноста ќе биде кон десно. Иако препознаена од останатите, математичкиот израз за Кориолисовата сила се појаваува прв пат во научна статија во 1835 година напишана од францускиот научник Гаспар-Гистав Кориолис, како дел од теоријата за воденичарски тркала. Во почетоците на XX век, поимот Кориолисова сила почна да се употребува во поврзаност со метеорологијата.

Њутновите закони за движењето го опишуваат движењето на предметите во (незабрзувачки) инерцијални системи. Кога Њутновите закони се пренесени во истовремен вртежен појдовен систем, се појавуваат Кориолисовата и центрифугалната сила. Двете сили се пропорционални во однос на масата на предметот. Кориолисовата сила пропорционална на стапката на вртење и центрифугалната сила е пропорционална на квадратот на тоа движење. Кориолисовата сила дејствува во насока нормална на оската на вртење и брзината на телото во вртежен систем и è пропорционална на брзината на предметот во вртежен систем. Центрифугалната сила дејствува нанадвор во радијална насока и е пропорционален на растојанието на телото од оската на вртежниот систем. Овие дополнителни сили се наречени инерцијални сили, замислени сили или „псевдосили“. Тие ја дозволуваат Њутновите закони за вртежни системи. Тие се чинителите на исправка кои не постојат при незабрзувачки или инерцијални појдовни системи. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Релјеф на кралот Дариј I во Персеполис, Иран.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Статуа на Ниоба во галеријата „Уфици“, Фиренца
Статуа на Ниоба во галеријата „Уфици“, Фиренца
На денешен ден…

Денес е 19 јули 2024 г.

Настани:

1799  Во текот на походот на Египет група војници на Наполеон го пронашле Каменот од Розета, што му овозможило на Шамполион да ги дешифрира хиероглифите.
1870  Почна француско-пруската војна. Французите беа поразени за неколку месеци, а војната заврши со мировниот договор склучен во Франкфурт, во мај 1871 година.
1900  Во Лајпциг, Аугуст Велер, професор по физиологија, во својот кабинет го прикажа епохалниот изум - кардиографот, кој денеска претставува основа за научно испитување на срцевите заболувања.
1941  Британскиот премиер Винстон Черчил ја започнува кампањата со име „В за победа“ (V for Victory) во текот на Втората светска војна.
1943  Во борбите во Сицилија, сојузниците со ескадрили бомбардери го нападнаа Рим.
1956  водачите на СФР Југославија, Индија и Египет - Јосип Броз Тито, Џавахарлал Нехру и Гамал Абдел Насер ја потпишуваат Брионската декларација за заедничка противблоковска политика, што го означува почетокот на создавањето на Движењето на неврзаните земји.
1967  Македонската православна црква прогласи автокефалност.

Родени:

1814  Семјуел Колт — творецот на најпознатиот тип на револвери кој и денес го носи неговото презиме.
1819  Готфрид Келер — швајцарско-германски писател.
1834  Едгар Дегафранцуски сликар.
1893  Владимир Мајаковскируски поет.
1898  Херберт Маркузе — германско-американски филозоф, социолог и политички теоретичар.
1900  Арно Брекер — најистакнатиот вајар на Третиот Рајх.
1921  Борка Талескинароден херој на Македонија.
1941  Наталија Бесмертноваруска и советска балерина.
1943  Томас Сарџент — американски економист, добитник на Нобеловата награда.
1946  Илие Настасе — романски тенисер.
1947  Брајан Меј — англиски рок-музичар, најпознат како гитарист на групата „Квин (Queen)“.
1951  Абел Ферара — американски филмски режисер.
1964  Саша Лошиќ — југословенски и босански пејач, член на групата „Плави оркестар (Plavi orkestar)“.
1968  Павел Кука — чешки фудбалер.
1971  Витали Кличко — украински боксер и политичар.
1984  Александар Самедов — руски фудбалер.
1985  Ванче Шиков — македонски фудбалер.
1990  Арон Палмарсон — исландски ракометар.
1995  Марко Рог — хрватски фудбалер.
1995  Мануел Аканџи — швајцарски фудбалер.

Починале:

1374  Франческо Петрарка — лирски поет од времето на италијанската предренесанса.
1543  Мери Болејн — сестра на англиската кралица Ана Болејн.
1631  Чезаре Кремонинииталијански филозоф.
1886  Цезарио Верде — португалски поет.
1954  Малина Попиванова — македонска револуционерка.
2010  Стивен Шнајдер — професор по биологија на животната средина.
2010  Енди Хамел — американски поп-рок музичар, член на групата „Биг стар“ (Big Star).
2019  Радомир Смиљаниќ — српски писател.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич


-